Ρουσέλιος ή Ουρσέλιος

(11ος αι.). Νορμανδός αρχηγός μισθοφόρων στον Βυζαντινό στρατό. Ανήκε σε ισχυρή οικογένεια των Νορμανδών της Γαλλίας και το 1069 πήρε μέρος στην εκστρατεία των συμπατριωτών του, με επικεφαλής τον Ροβέρτο Γιϊσκάρδο, στην Ιταλία, όπου διακρίθηκε στις μάχες εναντίον των Αράβων. Εκεί λίγο αργότερα, ήρθε σε ρήξη με τον Ροβέρτο και επικεφαλής πολυάριθμων Νορμανδών πήγε στο Βυζάντιο και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ’ Διογένη, τον οποίο ακολούθησε στην εκστρατεία του εναντίον των Τούρκων του Αρπ-Αρσλάν στην Αρμενία (1071). Στη διάρκεια των επιχειρήσεων εκείνων έδειξε απειθαρχία και ασυνέπεια, με αποτέλεσμα να νικηθούν οι Βυζαντινοί και να αιχμαλωτιστεί ο Διογένης. Την ίδια χρονιά, στον θρόνο του Βυζαντίου ανέβηκε ο Μιχαήλ Z’ Δούκας ο οποίος διόρισε τον Ρ. αρχηγό των Φράγκων μισθοφόρων στη θέση του Κρισπίνου, που πέθανε. Το 1073, επικεφαλής 400 μισθοφόρων, πήρε μέρος στην εκστρατεία του στρατηγού Ισαάκιου Κομνηνού εναντίον των Τούρκων, αλλά στασίασε και, αφού εγκατάλειψε τους Βυζαντινούς, κατευθύνθηκε στο Ικόνιο, όπου επιδόθηκε σε εγκληματικές πράξεις και λεηλασίες. Εναντίον του Ρ. και των στασιαστών Νορμανδών στάλθηκε από την Κωνσταντινούπολη ο καίσαρας Ιωάννης Δούκας, επικεφαλής Νορμανδών και Φράγκων μισθοφόρων, οι οποίοι όμως, όταν συναντήθηκαν με τον Ρ., αυτομόλησαν στο στρατόπεδό του και έτσι, στη μάχη που ακολούθησε, ο βυζαντινός στρατός έπαθε πανωλεθρία και ο Ιωάννης Δούκας αιχμαλωτίστηκε. Αμέσως μετά ο Ρ., έχοντας μαζί του τον επιφανή αιχμάλωτό του έφτασε με απειλητικές διαθέσεις στην απέναντι της Κωνσταντινούπολης Χρυσόπολη αλλά εξαιτίας της εμφάνισης των Τούρκων, αναγκάστηκε να αποσυρθεί στη Νικομήδεια όπου, για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των κατοίκων έστεψε βασιλιά τον Ιωάννη Δούκα και έπειτα στράφηκε εναντίον των Τούρκων. Παρά τις πρώτες επιτυχίες του, δεν κατόρθωσε να νικήσει και τελικά πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με τον Ιωάννη. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Z’ επιδίωξε να απελευθερώσει και τους δυο προσφέροντας λύτρα στους Τούρκους, αλλά πριν προλάβει να διαπραγματευτεί μαζί τους, η γυναίκα του Ρ. κατόρθωσε να ελευθερώσει τον σύζυγό της, καταβάλλοντας λύτρα μεγάλης αξίας. Στη συνέχεια ο Ρ. εγκαταστάθηκε στην Αμάσεια του Πόντου, όπου ζούσε ως ανεξάρτητος άρχοντας. Εκεί, ύστερα από αλλεπάλληλες συγκρούσεις με τους Βυζαντινούς, πιάστηκε αιχμάλωτος τελικά από τον αρχηγό των Τούρκων Τουτάχ, που είχε συμμαχήσει μαζί τους και οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου φυλακίστηκε. Το 1077, επειδή ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Z’ πιεζόταν από τις στάσεις του στρατηγού Νικηφόρου Βοτανειάτη και του στρατηγού Νικηφόρου Βρυένιου, ελευθέρωσε τον Ρ. και αφού του υποσχέθηκε τιμές και πλούτη, του ανέθεσε να αντιμετωπίσει τους στασιαστές. Στο μεταξύ τα στρατεύματα του Βρυένιου, με επικεφαλής τον αδελφό του Ιωάννη πολιορκούσαν την Κωνσταντινούπολη. Τότε ο Ρ. ανέβηκε πάνω στα τείχη και μιλώντας στους Φράγκους, που πολεμούσαν με τους στασιαστές τους έπεισε να απομακρυνθούν. Κατόπιν όρμησε εναντίον των υπολοίπων και τους διασκόρπισε. Την ίδια εποχή ο Νικηφόρος Βοτανειάτης κατευθυνόταν με τον στρατό του εναντίον της Κωνσταντινούπολης και από όπου περνούσαν οι βυζαντινές φρουρές τον υποδέχονταν θριαμβευτικά. Όταν ο Ρ. συναντήθηκε μαζί του, προσχώρησε και αυτός με όλο τον στρατό του, αλλά, λίγο αργότερα, πέθανε (1078). Στην Κωνσταντινούπολη, ο Μιχαήλ Z’ παραιτήθηκε και νέος αυτοκράτορας στέφθηκε ο Νικηφόρος Γ’ Βοτανειάτης.